Narzędzia ślusarskie

Narzędzia ślusarskie

Ślusarstwo to jedna z najstarszych branż w przemyśle metalowym i maszynowym. Doświadczony ślusarz potrafi wykonać części maszyn i urządzeń za pomocą takich procesów jak toczenie, frezowanie oraz szlifowanie. Tworzy także różnego rodzaju połączenia poprzez spawanie, zgrzewanie i lutowanie. Ślusarze naprawiają i konserwują też maszyny, urządzenia, narzędzia oraz galanterię metalową. Oczywiście, aby wykonać te wszystkie prace, niezbędne są odpowiednie narzędzia ślusarskie, takie jak choćby gwintowniki, pokrętła, imadła, narzynki, oprawki oraz pilniki. Akcesoria tego typu sprawdzą się nie tylko w ślusarstwie, ponieważ z powodzeniem można je wykorzystać w innych branżach np. przy wykonywaniu różnych instalacji w domu, napraw w gospodarstwie domowym, majsterkowaniu oraz w wielu innych zastosowaniach.

Jednym z najpopularniejszych narzędzi ślusarskich jest z pewnością gwintownik. Trudno się temu dziwić, biorąc pod uwagę, że gwint jest obecnie chyba najbardziej rozpowszechnionym typem łączenia elementów w różnego typu urządzeniach, maszynach, czy też instalacjach. W trakcie eksploatacji takie połączenie może ulec jednak zużyciu, przez co będzie wymagało poprawy lub nawet wykonania nowego gwintu. Nie da się tego zrobić w inny sposób niż przy użyciu gwintownika oraz przeznaczonego do niego pokrętła.

Jeśli chodzi o gwintowniki to tak naprawdę występują dwa ich rodzaje, czyli gwintowniki ręczne oraz maszynowe. Jak łatwo się domyślić gwintowniki ręczne - poza pokrętłami - nie wymagają stosowania dodatkowych urządzeń. Przy drugim rodzaju niezbędne jest wykorzystanie specjalnej maszyny, która posiada obroty zsynchronizowane z posuwem.

Gwintowniki ręczne są narzędziami wieloostrzowymi, a sam proces gwintowania odbywa się poprzez nacinanie materiału i jego ubytek. Do wykonania gwintu nie wystarczy jednak tylko jedno narzędzie, a cały komplet, który składa się z dwóch bądź trzech elementów. Każdy z nich spełnia określoną funkcję. Pierwszy z gwintowników jest zdzierakiem, który wybiera największą część materiału (nawet kilkadziesiąt procent). Z tego powodu to właśnie przy tym typie gwintownika występują największe opory skrawania. Kolejny gwintownik (pośredni) ma za zadanie usunięcie około 25% materiału. Warto wiedzieć, że nie występuje on w zestawach przeznaczonych do wykonywania gwintów drobnozwojowych. Ostatni gwintownik pozwala na precyzyjne wykończenie obrabianego gwintu i nadanie mu ostatecznego kształtu. Tak jak wspominaliśmy wcześniej, użycie gwintownika ręcznego wymaga zastosowania specjalnego pokrętła. Mocuje się je na zabierak narzędzia. Pokrętła są uniwersalne (choć oczywiście występują różne wielkości), więc można je łatwo zamocować do różnych gwintowników.

Przy wykonywaniu zupełnie nowego gwintu należy wykorzystać gwintowniki ręczne i użyć całego zestawu składającego się z trzech lub ewentualnie dwóch elementów. Poprawienie gwintu jest natomiast możliwe przy wykorzystaniu tylko jednego gwintownika z zestawu (wykańczającego). Kupując gwintownik warto mieć na uwadze, że podczas stosowania oddziałują na niego znaczne siły, więc powinien być naprawdę wysokiej jakości.

Bardzo podobną funkcję do omawianych wcześniej narzędzi ślusarskich mają narzynki i oprawki, z tym że służą one do wykonywania gwintów zewnętrznych. Narzynkę umieszcza się na wałku (rurze), a następnie za pomocą oprawki obraca w daną stronę (zależnie od rodzaju gwintu, który chce się uzyskać - lewy lub prawy). Jak zbudowana jest narzynka? Posiada ona okrągły kształt oraz określoną średnicę i grubość. Na zewnętrznej powierzchni znajdują się otwory i nacięcie, natomiast wewnątrz narzędzia ostrza oraz rowki na zbierający się materiał. Geometria tego narzędzia ślusarskiego jest określona za pomocą odpowiedniej normy DIN-EN.

Kolejnym narzędziem, którego nie powinno tak naprawdę zabraknąć nawet w przydomowym garażu, nie mówiąc już o zastosowaniach profesjonalnych, jest imadło. Za jego pomocą można unieruchomić dany element, co znacznie ułatwia obróbkę. Najczęściej spotyka się dwa rodzaje imadeł. Pierwszym z nich jest imadło ślusarskie. Pozwala ono na osadzenie - za pomocą stalowych szczęk - przedmiotów wykonanych z metalu. Warto pamiętać, żeby nie umieszczać w nim elementów z innych materiałów (drewno, tworzywa sztuczne), ponieważ łatwo byłoby je uszkodzić poprzez zbytnie dokręcenie szczęk. Do obróbki miękkich materiałów, a w szczególności drewna, powinno się wykorzystać imadła stolarskie. Na rynku można znaleźć także inne rodzaje imadeł, więc każdy dobierze dla siebie coś odpowiedniego. Imadła kowalskie pozwalają na przykład na umieszczenie w nich dużych i ciężkich przedmiotów (są masywniejsze oraz posiadają często twardsze szczęki). Bardzo funkcjonalnym narzędziem ślusarskim jest również imadło obrotowe. Dzięki wyposażeniu w mechanizm obrotowy, obrabiany przedmiot można ustawić w najwygodniejszej dla nas pozycji, co znacznie ułatwia pracę. Poza wspomnianymi imadłami można również spotkać modele kątowe, krzyżowe, precyzyjne, aluminiowe - wybór jest tak naprawdę ogromny.

Oprócz wymienionych wcześniej narzędzi ślusarskich, warto zaopatrzyć się również w tak niezbędne artykuły jak pilniki, które pozwolą na podstawową obróbkę różnych elementów wykonanych z metalu.